Giới thiệu về cổ phiếu

Các loại cổ phiếu

Các loại cổ phiếu có thể phân loại theo nhiều tiêu chí khác nhau. Mỗi một tiêu chí phân loại khác nhau sẽ lại có các loại cổ phiếu khác nhau. Có thể phân loại cổ phiếu theo đối tượng sở hữu, theo hình thức sở hữu, theo doanh nghiệp phát hành, theo niêm yết thị trường, hay cổ phiếu quỹ. 

Các loại cổ phiếu phân loại theo đối tượng sở hữu

Phân loại theo đối tượng sở hữu, cổ phiếu được chia thành hai loại là cổ phiếu ghi danh và cổ phiếu vô danh.

●       Cổ phiếu ghi danh: là cổ phiếu mà tên của cổ đông được ghi trong sổ đăng ký của công ty phát hành. Cổ đông này sẽ được công ty thông báo về các thông tin quan trọng và được quyền tham gia vào các quyết định của công ty.

●       Cổ phiếu vô danh: là cổ phiếu không ghi tên của cổ đông trong sổ đăng ký của công ty phát hành. Cổ đông này không được công ty thông báo về các thông tin quan trọng và không được quyền tham gia vào các quyết định của công ty.

Các loại cổ phiếu phân loại theo hình thức sở hữu

Phân loại theo hình thức sở hữu, cổ phiếu có thể được chia làm hai loại là cổ phiếu thường và cổ phiếu ưu đãi.

●       Cổ phiếu thường: hay còn được gọi là cổ phiếu phổ thông, là cổ phiếu đại diện cho quyền sở hữu của cổ đông đối với công ty. Cổ đông sở hữu cổ phiếu thường có quyền nhận cổ tức khi doanh nghiệp có lợi nhuận, quyền biểu quyết tại các cuộc họp thường niên (cổ đông không tham dự có thể biểu quyết thông qua đại diện) và quyền ưu tiên mua thêm cổ phiếu khi doanh nghiệp phát hành thêm.

●       Cổ phiếu ưu đãi: là cổ phiếu có thêm những đặc quyền riêng đối với cổ đông sở hữu chúng, thường là các đặc quyền liên quan đến lợi ích tài chính hoặc quyền biểu quyết. Cổ phiếu ưu đãi có thể được phát hành theo nhiều loại khác nhau:

- Cổ phiếu ưu đãi cổ tức: Là loại cổ phiếu ưu đãi có quyền nhận cổ tức với tỷ lệ cố định hoặc biến động theo kết quả kinh doanh của doanh nghiệp. Cổ đông sở hữu cổ phiếu này được ưu tiên nhận cổ tức so với các cổ phiếu khác trong công ty. Họ là người được ưu tiên chi trả cổ tức đầu tiên sau khi công ty đã thực hiện các nghĩa vụ chi trả khác theo pháp luật.

- Cổ phiếu ưu đãi hoàn lại: các cổ đông sở hữu cổ phiếu này được ưu tiên nhận lại số tiền vốn khi doanh nghiệp giải thể hoặc phá sản. Cổ đông cũng có thể yêu cầu công ty phát hành mua lại cổ phiếu này.

- Cổ phiếu ưu đãi biểu quyết: cổ đông sở hữu cổ phiếu này có quyền ưu tiên biểu quyết tại các cuộc họp thường niên khi doanh nghiệp vi phạm các điều khoản liên quan đến quyền lợi của họ.

- Cổ phiếu ưu đãi tích lũy: có quyền nhận cổ tức tích lũy khi doanh nghiệp không có lợi nhuận hoặc không đủ để trả cổ tức cho họ. Cổ tức tích lũy sẽ được tính dồn từ năm này sang năm khác cho đến khi doanh nghiệp có khả năng thanh toán. Cổ đông sở hữu cổ phiếu này sẽ được ưu tiên nhận cổ tức tích lũy trước khi trả cho cổ đông thường.

- Cổ phiếu ưu đãi tham dự: Cổ đông sở hữu cổ phiếu này có quyền nhận một phần lợi nhuận dư thừa của doanh nghiệp sau khi trả cho cổ đông thường.

- Cổ phiếu ưu đãi có thể chuyển đổi: có thể chuyển đổi thành cổ phiếu thường theo một tỷ lệ xác định trước.

Các loại cổ phiếu phân loại theo doanh nghiệp phát hành

Phân loại theo doanh nghiệp phát hành, cổ phiếu có thể được chia làm bốn loại đó là cổ phiếu trụ, cổ phiếu bluechip, cổ phiếu midcap và cổ phiếu penny.

●       Cổ phiếu trụ: là cổ phiếu của các doanh nghiệp lớn, phát triển ổn định và có quy mô tài sản lớn. Cổ phiếu trụ thường có giá trị cao, tính thanh khoản cao và ít biến động giá nên thường được các nhà đầu tư F0 lựa chọn để đầu tư dài hạn và an toàn.

●       Cổ phiếu bluechip: là cổ phiếu của các doanh nghiệp có tên tuổi và uy tín trên thị trường, dẫn đầu trong ngành, lĩnh vực mà công ty đó kinh doanh. Các doanh nghiệp này có lợi thế cạnh tranh và khả năng tăng trưởng cao. Cổ phiếu bluechip có giá trị cao, tính thanh khoản tốt và khả năng sinh lời cao. Thường các nhà đầu tư F0 lựa chọn cổ phiếu này cho đầu tư trung và dài hạn với rủi ro vừa phải.

●       Cổ phiếu midcap: là loại cổ phiếu của các doanh nghiệp có quy mô vừa và nhỏ, có tiềm năng phát triển nhưng chưa được công nhận rộng rãi. Cổ phiếu midcap có tính thanh khoản khá, giá trị vừa phải và có tính linh hoạt, khả năng sinh lời cao tuy nhiên rủi ro cũng cao hơn so với cổ phiếu trụ và cổ phiếu bluechip. Cổ phiếu midcap thường được các nhà đầu tư F0 lựa chọn để đầu tư ngắn và trung hạn.

●       Cổ phiếu penny: là loại cổ phiếu của các doanh nghiệp có quy mô nhỏ, kém uy tín, hoạt động kém ổn định. Cổ phiếu penny thường có giá trị rất thấp, thanh khoản kém đồng thời đi kèm với rủi ro rất cao. Các nhà đầu tư F0 chỉ lựa chọn loại cổ phiếu này khi có một cơ sở nào đó khiến họ tin rằng có thể đem lại lợi nhuận trong ngắn hạn.

Các loại cổ phiếu phân loại theo niêm yết trên thị trường

Phân loại theo niêm yết trên thị trường, có thể chia cổ phiếu thành hai loại đó là cổ phiếu niêm yết và cổ phiếu chưa niêm yết.

●       Cổ phiếu niêm yết: là cổ phiếu đã được niêm yết và giao dịch trên các sàn giao dịch chứng khoán chính thức. Đây là loại cổ phiếu có thể giao dịch dễ dàng, có tính minh bạch cao và được kiểm định về các tiêu chuẩn tài chính, kinh doanh và công bố thông tin.

●       Cổ phiếu chưa niêm yết: hay còn gọi là cổ phiếu OTC (Over-The-Counter), là cổ phiếu chưa được giao dịch trên các sàn giao dịch chứng khoán chính thức. Các cổ phiếu này thường được giao dịch qua các sàn OTC, không đảm bảo tính minh bạch và an toàn cho các nhà đầu tư. Các cổ phiếu này thường có giá trị thấp để các nhà đầu tư chấp nhận vì rủi ro cao. 

Cổ phiếu quỹ

Cổ phiếu quỹ là cổ phiếu được các công ty đại chúng phát hành ra chúng mua lại và không được tính vào số lượng cổ phiếu đang lưu hành. Và cổ phiếu này cũng không được trả cổ tức, không có quyền biểu quyết cũng như không có quyền mua cổ phiếu mới.

Các công ty thường mua lại các cổ phiếu đang lưu hành khi họ muốn tăng tính kiểm soát công ty, hoặc họ kỳ vọng cổ phiếu công ty sẽ tăng cao trong tương lai họ sẽ mua lại rồi bán ra để hưởng phần chênh lệch. Khi công ty muốn cải thiện một số chỉ số tài chính như ROE, EPS, họ cũng sẽ mua lại cổ phiếu đang lưu hành.

Các nhà đầu tư F0 cần phải hiểu rõ về các loại cổ phiếu để có thể đưa ra quyết định đầu tư chính xác và hiệu quả khi tham gia thị trường này. Mỗi loại cổ phiếu sẽ có những đặc điểm riêng và sẽ phù hợp với thời điểm đầu tư và kỳ vọng đầu tư của các nhà đầu tư khác nhau. Bên cạnh đó, các nhà đầu tư F0 cũng cần học cách phân tích và đánh giá giá trị cổ phiếu để có thể tìm ra những cổ phiếu có tiềm năng tăng trưởng và đáng đầu tư.