- Thu nhập thấp, trì trệ

Sự chênh lệch lớn giữa thu nhập của người giàu và người nghèo đặt áp lực kinh tế của bất kỳ quốc gia nào vào nguy cơ bị kéo tụt lại, về lâu dài. Bên cạnh đó, vào thời điểm các doanh nghiệp ngừng tuyển dụng thêm công nhân, nhân viên hoặc thậm chí là sa thải người lao động, thu nhập của người lao động bị giảm sút, thì đó là biểu hiện mầm mống của một cuộc suy thoái.

- Dịch bệnh

Sự lây lan của dịch bệnh dẫn đến suy thoái toàn cầu và gây bất ổn các thị trường tài chính và hàng hóa trong một khoảng thời gian nhất định.

Sự thật về khủng hoảng kinh tế

- Không thể dự đoán chính xác khi nào khủng hoảng kinh tế sẽ xảy ra

Khủng hoảng kinh tế xảy ra từ một chuỗi dài các nguyên nhân - kết quả xuyên suốt theo quá trình tạo ra những cuộc khủng hoảng. Khi có được sự ghi nhận đầy đủ đó cho riêng từng cuộc khủng hoảng, người phân tích phải đặt các dữ kiện cạnh nhau, kết hợp các biến và đưa nhiều kết quả có khả năng xảy ra. Vì vậy khó có thể dự đoán chính xác khi nào khủng hoảng kinh tế sẽ xảy ra.

- Thị trường sẽ luôn tăng trở lại sau các cuộc khủng hoảng kinh tế

Chu kỳ kinh tế là sự biến động GDP theo ba giai đoạn: suy thoái, phục hồi và hưng thịnh. Trong đó, giai đoạn suy thoái và hưng thịnh là hai giai đoạn chính còn phục hồi là chỉ là giai đoạn giữa kết nối. [2] Nhiều chuyên gia thậm chí còn cho rằng cứ mỗi 10 năm, kinh tế thế giới sẽ có chiều hướng biến động tiêu cực một lần, hay tệ hơn nữa là trở thành một cuộc khủng hoảng.

Các cuộc khủng hoảng kinh tế - tài chính lớn trên thế giới

- Cơn sốt hoa tulip 1637

Cơn sốt hoa tulip 1637 là sự kiện khủng hoảng bong bóng đầu cơ tài sản đầu tiên được ghi nhận, khi giá không ngừng tăng vọt rồi sau đó lao dốc một cách thảm hại. Nó được gọi là cơn sốt hoa tuylip bởi tại thời điểm đó giá của một củ tulip ở Hà Lan cao ngất ngưỡng, gấp 6 lần thu nhập bình quân hàng năm của người lao động.

- Khủng hoảng tín dụng năm 1772

Trong những năm 1760 và 1770, vương quốc Anh trở nên vô cùng phát triển nhờ vào các thành tựu trong thương mại và hệ thống thuộc địa rộng lớn. Các ngân hàng Nhà nước rất phóng khoáng trong việc cho vay tín dụng. Tuy nhiên, ngày 8/6/1772, Alexander Fordyce - một trong những đối tác của ngân hàng Neal, James, Fordyce, và Down - mang theo khoản nợ chưa thanh toán chạy trốn sang Pháp.

Tin tức lan nhanh và dấy lên sự hỗn loạn cho các ngân hàng Anh. Các chủ nợ đứng chật kín trước của ngân hàng đòi rút tiền. Khủng hoảng lan nhanh đến Scotland, Hà Lan, nhiều vùng khác ở châu Âu và các thuộc địa khu vực châu Mỹ của Anh.

- Sự cố chứng khoán năm 1929

Đây được xem là cuộc khủng hoảng tài chính - kinh tế tồi tệ nhất của thế kỷ 20. Nhiều người cho rằng sự sụp đổ ở thị trường chứng khoán phố Wall 1929 là nguồn gốc khủng hoảng và những quyết định chính sách sai lầm chính phủ Mỹ càng làm cho nó thêm nghiêm trọng. Tình trạng đầu cơ diễn ra tràn lan. Giá cổ phiếu tăng không tưởng, cao hơn nhiều giá trị thực và vượt xa tốc độ phát triển của các lĩnh vực khác trong nền kinh tế. Bong bóng kinh tế từ đó hình thành, là tiền đề cho sự sụp đổ vào Ngày thứ Ba đen tối. Vào ngày này, các nhà đầu tư vội vàng bán tháo cổ phiếu và rời khỏi thị trường. Khối lượng giao dịch trong ngày là con số khổng lồ hơn 16 triệu cổ phiếu.

- Khủng hoảng dầu mỏ OPEC năm 1973

Cuộc khủng hoảng này bắt nguồn từ lệnh cấm vận dầu mỏ sang Hoa Kỳ và các đồng minh của Hoa Kỳ của các nước thành viên OPEC (Tổ chức các nước xuất khẩu dầu mỏ). Động thái này nhằm đáp trả nước Mỹ vì hỗ trợ vũ trang cho Israel trong thời kỳ chiến tranh lần thứ tư giữa Arab và Israel.

Việt đột ngột ngừng xuất khẩu dầu mỏ đã gây ra tình trạng thiếu hụt dầu trầm trọng tại các nước bị ảnh hưởng. Điều này khiến giá dầu leo thang, tạo ra lạm phát cực cao. Nền kinh tế Mỹ và các nước phát triển lâm vào khủng hoảng. Vì vậy, các nhà kinh tế gọi thời kỳ này là thời kỳ stagflation (sự trì trệ kết hợp lạm phát).

- Khủng hoảng Châu Á 1997–1998

Khủng hoảng xảy ra ở Thái Lan năm 1997 và lan rộng đến các nước Đông Á. Chính phủ Thái Lan đã bảo vệ đồng tiền của mình bằng cách sử dụng dự trữ ngoại tệ. Đến thời điểm dự trữ ngoại tệ bị hết, Thái Lan thả nổi tỷ giá, khủng hoảng này nhanh chóng lan ra các nước Đông Á như Indonesia, Malaysia, Singapore, Hong Kong và Hàn Quốc. Thị trường tài chính châu Á trở nên hỗn loạn, nhanh chóng kéo theo hàng triệu USD đầu tư nước ngoài ồ ạt rút đi. Sự phá giá đồng nội tệ và sự gia tăng lãi suất này khiến nhiều doanh nghiệp mất khả năng chi trả. Do vậy, cuộc khủng hoảng tài chính – ngân hàng nổ ra.

- Cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu 2007-2008

Thời điểm đó, các ngân hàng Mỹ cho với thế chấp mua nhà với lãi suất cao đối với những đối tượng có rủi ro về khả năng trả nợ. Điều này đã kéo theo một loạt các sự kiện như tình trạng nợ tín dụng gia tăng, giá nhà đất chạm đáy, thị trường chứng khoán sụp đổ, hệ thống ngân hàng lao đao, thất nghiệp tăng cao. Đỉnh điểm là ngân hàng Lehman Brothers một trong những ngân hàng đầu tư lớn nhất thế giới đệ đơn phá sản vào năm 2008.

- Đại dịch COVID-19 2020

Do tác động của đại dịch Covid-19, nền kinh tế thế giới rơi vào suy thoái nghiêm trọng, chính phủ các nước đang chịu sức ép rất lớn trong việc đưa ra quyết định nối lại hoạt động thương mại. Mức độ nghiêm trọng đã vượt xa khủng hoảng tài chính 2008, thậm chí vượt cả Đại suy thoái ở Mỹ vào những năm 1930.

Chuẩn bị gì để vượt qua khủng hoảng kinh tế?

- Tạo thêm nhiều nguồn thu nhập

Bên cạnh công việc toàn thời gian, hãy tìm thêm những công việc khác có thể giúp bạn gia tăng thu nhập, chẳng hạn như kinh doanh trực tuyến hay sử dụng nghề tay trái để kiếm thêm thu nhập trong những lúc rảnh rỗi.

- Cắt giảm chi tiêu không cần thiết

Giữa thời kỳ "bão giá", loại bỏ những khoản chi không cần thiết chính là một trong những chìa khóa giải quyết vấn đề tài chính cá nhân của bạn. Ví dụ: chọn lọc và lên danh sách những món cần mua trước khi đi siêu thị. Điều này sẽ giúp bạn có thể lên kế hoạch sẵn sàng cho những thứ bạn sẽ cần trước khi đến siêu thị, tránh bị cám dỗ bởi những món đồ không thực sự cần thiết.

- Trả hết nợ cũ và tránh phát sinh những khoản nợ mới

Đừng để các khoản nợ đẻ lãi quá nhiều mỗi ngày. Hãy cắt giảm những chi tiêu không cần thiết để tiết kiệm hơn và không phát sinh thêm nhiều khoản nợ khác.

- Tiết kiệm dần để có vốn đầu tư

Tiết kiệm chính là một giải pháp tài chính an toàn, hiệu quả cho bạn. Bạn sẽ có được số tiền dự phòng cho những rủi ro bất ngờ trong cuộc sống hàng ngày và dần sẽ có được một khoản tiền lớn để đầu tư. Bạn có thể tiết kiệm một khoản thu nhập hàng tháng của mình, và quan trọng nhất là bạn hãy đặt ra mục tiêu tiết kiệm cho bản thân và duy trì thực hiện mục tiêu đó.

- Đầu tư khi có dư

Sau một thời gian tiết kiệm, tích lũy số tiền của bạn đã nhiều dần và có thể sử dụng để đầu tư, giúp gia tăng tài sản. Bạn có thể lựa chọn đầu tư vào những tài sản an toàn, sinh lời ổn định hoặc cũng có thể đầu tư vào những tài sản sinh lời cao, nhưng khi đó rủi ro sẽ cao hơn. Một lời khuyên hữu ích cho bạn là: Mọi người thường có xu hướng bán tài sản tích lũy trong thời kỳ suy thoái, vì sợ rằng sau đó tính thanh khoản của chúng sẽ giảm. Vì vậy bạn có thể mua được những tài sản đó với giá tốt. Nếu có thể, hãy đầu tư để mua các món hời đó. Chúng sẽ tăng giá trở lại khi khủng hoảng qua đi. Tận dụng tốt các cơ hội này sẽ giúp bạn gia tăng tài sản nhanh chóng.

Kết luận

Bài viết đã chia sẻ những thông tin hữu ích về khủng hoảng kinh tế cũng như những cách để có thể vượt qua khủng hoảng an toàn. Dù bạn hiện đang là sinh viên, lao động phổ thông hay chủ doanh nghiệp thì các biện pháp trên dù ít hay nhiều cũng sẽ khả thi và có thể thực hiện được.

_{Nguồn tham khảo:}

_{[1] WILL KENTON, GORDON SCOTT, VIKKI VELASQUEZ, Financial Crisis: Definition, Causes, and Examples, investopedia, 2023}

_{[2] Chu kỳ kinh tế và nỗi niềm khủng hoảng mỗi 10 năm, fsb.edu, 2021}