Phân loại các nhóm nợ

Theo thông tư số 02/2013/TT-NHNN của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam [3] đã đưa ra thông báo về việc phân loại các nhóm nợ tại Việt Nam. Theo đó, hiện tại Tổ chức tín dụng quốc gia Việt Nam - CIC đang chia lịch sử nợ thành 5 nhóm như sau:

Nợ đủ tiêu chuẩn là khái niệm để chỉ những khoản nợ được đánh giá có khả năng thu hồi đủ cả gốc và lãi đúng hạn. Thời gian thanh toán tiền nợ không quá 10 ngày kể từ thời điểm vay. Đặc biệt, khoản vay được ngân hàng xếp vào nhóm nợ có rủi ro thấp hay còn gọi là nợ nhóm 1.

Nhóm nợ cần chú ý dùng để chỉ những khoản nợ đã quá hạn từ 10 - 30 ngày hay các khoản nợ mà khách hàng xin gia hạn thêm thời gian. Nhìn chung, nếu nằm trong nhóm này bạn sẽ khó lòng tiếp tục thực hiện vay vốn ngân hàng khi chưa thanh toán nợ cũ. Tuy nhiên, vẫn có một số ít ngân hàng hay tổ chức tài chính tạo điều kiện vay vốn dù biết bạn đang có một khoản nợ cần chú ý.

Nợ dưới tiêu chuẩn là các khoản nợ được các đơn vị trực thuộc ngân hàng nước ngoài đánh giá không đủ khả năng thu hồi. Những khoản nợ này sẽ gây tổn thất đến dòng tiền của ngân hàng. Đặc điểm chung của các khoản nợ dưới tiêu chuẩn là:

- Nợ quá hạn từ 90 ngày trở lên đến 180 ngày

- Nợ gia hạn lần đầu

- Nợ được miễn/ giảm lãi do khách hàng không đủ khả năng trả lãi theo hợp đồng

- Nợ được giải ngân theo quy định của pháp luật hay quy định tín dụng - quản lý vay tiền của ngân hàng nước ngoài

Các khoản nợ được tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài đánh giá có khả năng tổn thất cao được gọi là nợ nghi ngờ. Đây là những khoản nợ đã quá hạn tất toán từ 181 ngày đền 360 ngày hay người vay thực hiện cơ cấu lại thời hạn trả nợ nhiều lần (2 lần).

Nợ có khả năng mất vốn là các khoản nợ được đánh giá không còn khả năng thu hồi vốn hay người vay không còn khả năng thực hiện các nghĩa vụ vay vốn ban đầu. Đây là những khoản nợ quá hạn trên 360 ngày và thực hiện cấu cấu lại thời gian gia hạn trả nợ nhiều lần (trên 3 lần).

Ảnh hưởng tiêu cực của nợ xấu

Nợ xấu hay nợ tín dụng, nợ vay vốn ngân hàng,... là những khoản nợ mà không ai muốn dính đến. Việc nợ xấu không đơn thuần ảnh hưởng đến lịch sử tài chính của một cá nhân, doanh nghiệp mà còn ảnh hưởng đến hoạt động của ngân hàng.

Đầu tiên, khách quan mà nói việc khách hàng không thanh toán tiền vay hay các khoản nợ xấu sẽ khiến ngân hàng giảm đi lợi nhuận thu được từ các khoản tiền lãi. Thứ hai, điều này cũng gây ảnh hưởng đến khả năng thanh toán của ngân hàng hay luân chuyển vốn của ngân hàng. Ví dụ, doanh nghiệp A vay mượn 20 tỷ nhưng không có khả năng thanh toán nợ, nếu có 10 doanh nghiệp tương tự ngân hàng sẽ tự động thất thoát đi một khoản tiền lớn.

Ngoài ra, nợ xấu còn gây ảnh hưởng nặng nề đến người vay hay nền kinh tế của nước nhà. Những doanh nghiệp có các khoản nợ xấu thuộc nhóm 3-4-5 ở trên thường bị tính phí gia hạn rất cao. Tiếp đến, doanh nghiệp đó sẽ không được phê duyệt bất kỳ khoản vay nào trong 5 năm. Bị truy cứu trách nhiệm hình sự nếu không đủ khả năng thanh toán.

Việc các khoản nợ xấu ngày một gia tăng sẽ làm suy giảm đi khả năng tài chính của ngân hàng. Theo đó, tỷ lệ vay sẽ tăng lên, tỷ lệ thông qua hồ sơ vay vốn cũng gắt gao hơn,... điều này vô tình thu hẹp đi khả năng phát triển hay gọi vốn của các doanh nghiệp khác trong nền kinh tế.

Làm sao để tránh nợ xấu

Trên thực tế, việc vay vốn ngân hàng không phải là xấu nếu bạn biết kiểm soát tốt nguồn vốn và sử dụng tiền đúng mục đích. Việc vay vốn ngân hàng giúp nhiều doanh nghiệp có thêm dòng tiền để phát triển doanh nghiệp hơn. Tuy nhiên cần biết hạn chế việc vay nợ, phải đảm bảo khả năng thanh toán để tránh hệ lụy về sau. Đặc biệt, cần phải trả nợ đúng thời hạn để tránh phát sinh nợ xấu không đáng có.

Như vậy bài viết trên đã góp phần giúp bạn hiểu rõ hơn về khái niệm nợ xấu cũng như biết rõ cách phân loại các khoản nợ. Mong rằng bạn biết sử dụng các khoản vay một cách thông minh và hợp lý để biến tiền thành công cụ giúp mình làm giàu. Chúc bạn có một ngày làm việc thật vui vẻ.

_{Tài liệu tham khảo:}

_{[1] Vấn đề lý luận về quản lý nợ xấu tại các ngân hàng thương mại, 2022}

_{[2] Nonperforming Loan (NPL) Definitions, Types, Causes, Consequences, 2022}

_{[3] Thông tư số 02/2013/TT-NHNN}