Trái phiếu chính phủ là gì?

Các đặc điểm của trái phiếu chính phủ

Chủ thể phát hành trái phiếu chính phủ

Chủ thể phát hành trái phiếu chính phủ của Việt Nam là Chính phủ nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam, đại diện cho Nhà nước, cụ thể là Bộ tài chính. Bộ tài chính ủy quyền cho Kho bạc nhà nước tổ chức phát hành và quản lý trái phiếu chính phủ. Chính phủ cũng có thể ủy quyền cho các tổ chức tài chính như Ngân hàng Nhà nước hoặc các tổ chức tín dụng để thực hiện các hoạt động phát hành và quản lý trái phiếu chính phủ.

Phương thức phát hành trái phiếu chính phủ 

Căn cứ theo quy định tại khoản 7 điều 14 nghị định 95/2018/NĐ-CP thì trái phiếu chính phủ được phát hành theo 3 phương thức sau:

- Đấu thầu phát hành trái phiếu: Chính phủ tổ chức đấu thầu phát hành trái phiếu với mục tiêu thu hút vốn của các nhà đầu tư. Đây là phương thức phổ biến nhất cho việc phát hành trái phiếu chính phủ.

- Bảo lãnh phát hành trái phiếu: Các tổ chức tín dụng (chủ yếu là ngân hàng)  được cấp phép có thể bảo lãnh cho Chính phủ trong việc phát hành trái phiếu.

- Phát hành riêng lẻ: Chính phủ có thể phát hành trái phiếu trực tiếp cho các tổ chức, cá nhân hoặc doanh nghiệp.

Đồng tiền được sử dụng để phát hành trái phiếu chính phủ

Đồng tiền được sử dụng để phát hành trái phiếu chính phủ phụ thuộc vào quốc gia phát hành. Trái phiếu chính phủ Việt Nam được phát hành bằng đồng tiền đồng Việt Nam (VND). Trong một số trường hợp đặc biệt, chính phủ Việt Nam có thể phát hành trái phiếu chính phủ bằng đồng tiền nước ngoài để huy động vốn cho các dự án cụ thể, nhưng điều này không phổ biến. 

Lãi suất trái phiếu chính phủ 

Lãi suất trái phiếu chính phủ Việt Nam được xác định bởi Ngân hàng Nhà nước và thường được công bố theo từng kỳ hạn trái phiếu. Cụ thể, các kỳ hạn trái phiếu chính phủ Việt Nam hiện nay bao gồm 2 năm, 3 năm, 5 năm, 7 năm, 10 năm, 15 năm, 20 năm và 30 năm.

Trong năm 2021, lãi suất trái phiếu chính phủ Việt Nam dao động từ khoảng 1,2% đến 5,1% tùy thuộc vào kỳ hạn của trái phiếu. Cụ thể:

●       Kỳ hạn 2 năm: 1,2% - 1,7%

●       Kỳ hạn 3 năm: 1,7% - 2,2%

●       Kỳ hạn 5 năm: 2,8% - 3,3%

●       Kỳ hạn 7 năm: 3,6% - 4,1%

●       Kỳ hạn 10 năm: 4,3% - 4,8%

●       Kỳ hạn 15 năm: 4,9% - 5,1%

●       Kỳ hạn 20 năm: 5% - 5,1%

●       Kỳ hạn 30 năm: 5% - 5,1%

Lãi suất trái phiếu chính phủ Việt Nam được xem là ổn định và thường được đánh giá cao về tính ổn định và an toàn trong đầu tư. Tuy nhiên, nhà đầu tư cần lưu ý rằng lãi suất trái phiếu chính phủ không phải là tất cả và cần đánh giá thêm các yếu tố khác như rủi ro thị trường, tình hình kinh tế chung để đưa ra quyết định đầu tư phù hợp.

Các loại trái phiếu chính phủ tại Việt Nam hiện nay

Các loại trái phiếu chính phủ tại Việt Nam hiện nay bao gồm tín phiếu kho bạc, trái phiếu kho bạc và công trái xây dựng Tổ quốc. 

Tín phiếu kho bạc

Tín phiếu kho bạc là trái phiếu chính phủ được phát hành để huy động vốn cho quỹ bảo đảm tiền gửi tại ngân hàng và quỹ bảo hiểm tiền gửi tại ngân hàng.

Đây là một hình thức huy động vốn đáng tin cậy, được bảo đảm bởi Ngân hàng Nhà nước Việt Nam. Loại trái phiếu Chính phủ này có kỳ hạn 91 ngày, 182 ngày và 364 ngày và phát hành bằng đồng Việt Nam. Lãi suất của tín phiếu kho bạc thường được xác định theo mức lãi suất điều chỉnh của Ngân hàng Nhà nước.

Trái phiếu kho bạc

Trái phiếu kho bạc cũng là một loại trái phiếu chính phủ nhưng được phát hành để huy động vốn cho ngân sách Nhà nước. Đây là một trong những hình thức huy động vốn lớn nhất của Chính phủ Việt Nam.

Loại trái phiếu Chính phủ có kỳ hạn lớn hơn 1 năm, phát hành bằng đồng tiền Việt nam hoặc ngoại tệ tự do chuyển đổi. Lãi suất của trái phiếu kho bạc thường được xác định dựa trên mức lãi suất trái phiếu của thị trường và được công bố trên các trang tin tức tài chính.

Công trái xây dựng Tổ quốc

Đây là một loại trái phiếu chính phủ được phát hành để huy động vốn cho các dự án xây dựng quan trọng của đất nước như các dự án hạ tầng giao thông, cơ sở hạ tầng kinh tế và xã hội. Lãi suất của công trái xây dựng Tổ quốc thường được xác định theo mức lãi suất thị trường và cũng được công bố trên các trang tin tức tài chính.

Tóm lại, các loại trái phiếu chính phủ tại Việt Nam có các đặc điểm và mục đích phát hành khác nhau, nhưng đều là các công cụ quan trọng để huy động vốn cho ngân sách Nhà nước và các dự án phát triển quan trọng của đất nước.

Ưu, nhược điểm khi đầu tư vào trái phiếu chính phủ

Đầu tư vào trái phiếu chính phủ là một trong những cách để đầu tư an toàn, đặc biệt là đối với những nhà đầu tư muốn bảo vệ vốn. Tuy nhiên, như mọi hình thức đầu tư, đầu tư vào trái phiếu chính phủ cũng có những ưu, nhược điểm cần được cân nhắc.

Ưu điểm

- An toàn và ổn định: Trái phiếu chính phủ là sản phẩm tài chính được đảm bảo bởi chính phủ, do đó rủi ro thấp hơn so với các sản phẩm tài chính khác (gần như là không có rủi ro).

- Lãi suất ổn định: Trái phiếu chính phủ có lãi suất ổn định, thường ít thay đổi trong suốt thời hạn đáo hạn của trái phiếu.

- Khả năng thanh khoản tốt: Trái phiếu chính phủ có khả năng thanh khoản tốt hơn so với các loại trái phiếu khác, có thể chuyển nhượng lại thông qua các sàn giao dịch, sang tay hoặc bán lại cho các tổ chức tài chính, ngân hàng. 

Nhược điểm

- Lãi suất thấp: Lãi suất trái phiếu chính phủ thường thấp hơn so với các sản phẩm tài chính khác.

- Quy trình đầu tư: nhiều bước, thông qua đầy đủ các thủ tục theo quy định của nhà nước.

Trên đây là một số ưu, nhược điểm của việc đầu tư vào trái phiếu chính phủ. Nhà đầu tư cần đánh giá kỹ các yếu tố này trước khi quyết định đầu tư vào loại sản phẩm này.

Một số rủi ro khi đầu tư vào trái phiếu chính phủ

Đầu tư vào trái phiếu chính phủ là một trong những loại đầu tư ít rủi ro nhất do được chính phủ đảm bảo, tuy nhiên vẫn tiềm ẩn những nguy cơ dưới đây:

- Rủi ro lãi suất: Rủi ro này xảy ra khi lãi suất thị trường tăng lên, khi đó giá trị của trái phiếu chính phủ giảm và có thể dẫn đến lỗ vốn khi nhà đầu tư bán trái phiếu trước thời hạn.

- Rủi ro thanh khoản: Trái phiếu chính phủ có thời hạn cố định và thường không có khả năng bán lại trước hạn. Nếu nhà đầu tư cần tiền một cách khẩn cấp, việc bán trái phiếu trước thời hạn có thể gặp khó khăn và giá trị trái phiếu có thể bị mất mát.

- Rủi ro thị trường: Trái phiếu chính phủ cũng không được miễn nhiễm với những biến động thị trường đột ngột và những rủi ro vĩ mô như suy thoái kinh tế, thay đổi chính sách tài khóa, hoặc tình hình thế giới bất ổn.

- Rủi ro tín dụng: Trái phiếu chính phủ được phát hành dựa trên sự tin tưởng của nhà đầu tư vào khả năng thanh toán của chính phủ. Nếu tình hình tài chính của chính phủ xấu đi, hoặc có dấu hiệu không tin cậy, rủi ro tín dụng sẽ tăng lên.

- Rủi ro liên quan đến tỷ giá hối đoái: Trái phiếu chính phủ thường được phát hành trên địa phương, do đó nếu đồng tiền địa phương giảm giá so với đồng tiền quốc tế, giá trị của trái phiếu cũng sẽ bị ảnh hưởng.

Bài viết đã phân tích các thông tin cần thiết về trái phiếu chính phủ cho nhà đầu tư mới. Mặc dù là an toàn nhất trong các hình thức đầu tư trái phiếu nhưng trái phiếu chính phủ vẫn tiềm ẩn những rủi ro và nhược điểm nhất định. Hy vọng bạn đã hiểu rõ về kiến thức nền tảng để đầu tư thông minh và có lợn nhuận.