Giao tiếp phi ngôn ngữ là gì?

Trong một số trường hợp, những gì phát ra từ miệng bạn và những gì bạn truyền đạt thông qua ngôn ngữ cơ thể có thể là hai điều hoàn toàn khác nhau. Nếu bạn nói một đằng, nhưng ngôn ngữ cơ thể của bạn lại làm một nẻo, người nghe có thể sẽ cảm thấy rằng bạn đang không trung thực với họ.

Ví dụ [1], nếu bạn nói “có” trong khi lắc đầu là không. Khi đối mặt với những tín hiệu lẫn lộn như vậy, người nghe phải lựa chọn tin vào thông điệp bằng lời nói hay thông điệp không lời của bạn. Vì ngôn ngữ cơ thể là ngôn ngữ tự nhiên, vô thức truyền đạt cảm xúc và ý định thực sự của bạn, nên họ có thể sẽ chọn thông điệp không lời.

Tầm quan trọng của giao tiếp phi ngôn ngữ

Tầm quan trọng của giao tiếp phi ngôn ngữ

Giao tiếp phi ngôn ngữ đóng vai trò quan trọng trong các cuộc đối thoại hằng ngày giữa mọi người với nhau. Dưới đây là một số lý do tại sao giao tiếp phi ngôn ngữ lại quan trọng:

• Tăng sự kết nối giữa các mối quan hệ : Giao tiếp phi ngôn ngữ thúc đẩy sự gần gũi và thân mật trong các mối quan hệ giữa các cá nhân.

• Thể hiện thay cho lời nói: Đôi khi bản thân các bạn chưa truyền đạt hết ý thì ngôn ngữ cơ thể sẽ thay bạn bộc lộ điều này. Trong các tình huống mà một người có thể không nghe thấy (chẳng hạn như nơi làm việc ồn ào) hay người bjan muốn giao tiếp gặp khó khăn về khả năng lắng nghe.

• Củng cố ý nghĩa muốn truyền đạt: Kết hợp giao tiếp phi ngôn ngữ với lời nói có thể giúp thêm rõ ràng và củng cố các ý quan trọng.

• Điều chỉnh cuộc trò chuyện: Các tín hiệu phi ngôn ngữ cũng có thể giúp điều chỉnh dòng chảy của cuộc trò chuyện và cho biết cả phần đầu và phần cuối của một tin nhắn hoặc chủ đề.

Khi các tín hiệu phi ngôn ngữ của bạn khớp với những từ bạn đang nói, chúng sẽ giúp bạn tăng sự tin tưởng, làm rõ ràng những gì bạn muốn truyền đạt. Nếu không như vậy, có thể sẽ tạo ra căng thẳng, ngờ vực, bối rối cho bạn và cả đối phương. Nếu bạn muốn trở thành một người giao tiếp tốt hơn, điều quan trọng là phải trở nên nhạy cảm, tinh tế hơn không chỉ với ngôn ngữ cơ thể và tín hiệu phi ngôn ngữ của người khác mà còn với chính bạn.

6 kiểu giao tiếp phi ngôn ngữ phổ biến

1. Cử chỉ

Cử chỉ được hình thành từ cuộc sống hàng ngày của các bạn. Bạn có thể vẫy tay, chỉ trỏ, ra hiệu hoặc sử dụng tay khi tranh luận hoặc nói sôi nổi, thường thể hiện bản thân bằng cử chỉ mà không cần suy nghĩ. Tuy nhiên, ý nghĩa của một số cử chỉ có thể rất khác nhau giữa các nền văn hóa.

Ví dụ [1], mặc dù ký hiệu “OK” được làm bằng tay thường truyền tải thông điệp tích cực ở các quốc gia nói tiếng Anh, nhưng nó lại bị coi là hành vi xúc phạm ở các quốc gia như Đức, Nga và Brazil. Vì vậy, điều quan trọng là phải cẩn thận với cách bạn sử dụng cử chỉ để tránh hiểu sai.

2. Nét mặt

Khuôn mặt con người cực kỳ đa dạng biểu cảm, có thể truyền tải vô số cảm xúc mà không cần nói một lời. Không giống như một số hình thức giao tiếp phi ngôn ngữ, nét mặt rất phổ biến. Biểu hiện trên khuôn mặt khi vui, buồn, tức giận, ngạc nhiên, sợ hãi hay ghê tởm là giống nhau giữa các nền văn hóa.

Giao tiếp bằng biểu cảm trên gương mặt có thể giúp bạn biểu thị được những điều mình nói ra hay trải nghiệm được chân thực, chính xác hơn.

3. Ngôn ngữ cơ thể

Mọi người dễ dàng quan sát và nhận thức về các bạn thông qua ngồi, đi, đứng hoặc những cử chỉ trong vô thức của các bạn. Cách bạn di chuyển và mang vác bản thân truyền đạt vô số thông tin cho thế giới. Kiểu giao tiếp phi ngôn ngữ này bao gồm tư thế, tư thế, lập trường và các chuyển động tinh tế mà bạn thực hiện.

Ngôn ngữ cơ thể

Mặc dù những giao tiếp phi ngôn ngữ này có thể biểu thị cảm xúc và thái độ, nhưng ngôn ngữ cơ thể thường tinh tế và ít dứt khoát hơn so với suy nghĩ.

4. Giao tiếp bằng mắt

Đôi mắt đóng một vai trò trong giao tiếp phi ngôn ngữ, với những hành động như nhìn, nhìn chằm chằm và chớp mắt là những tín hiệu quan trọng. Ví dụ, khi bạn gặp người hoặc vật mà bạn thích, tốc độ chớp mắt của bạn tăng lên và đồng tử của bạn giãn ra.

Cách bạn nhìn ai đó có thể truyền đạt nhiều điều, bao gồm sự quan tâm, tình cảm, sự thù địch hoặc sự hấp dẫn. Giao tiếp bằng mắt cũng rất quan trọng trong việc duy trì mạch trò chuyện và để đánh giá mức độ quan tâm cũng như phản ứng của người khác.

5. Tiếng nói

Tiếng nói không chỉ là những gì bạn nói, đó là cách bạn thể hiện chúng như thế nào. Khi bạn nói, có thể hiểu là những người khác “đọc” giọng nói của bạn ngoài việc lắng nghe lời bạn đang nói. Những điều họ chú ý bao gồm thời gian và tốc độ của bạn, âm lượng bạn nói, giọng điệu của bạn cũng như những âm thanh thể hiện sự hiểu biết, chẳng hạn như “ahh” và “uh-huh”[1].

Tiếng nói

Ví dụ [2], hãy xem xét ảnh hưởng mạnh mẽ của giọng điệu đối với ý nghĩa của một câu. Khi được nói với giọng điệu mạnh mẽ, người nghe có thể hiểu một tuyên bố là sự tán thành và nhiệt tình. Còn những từ tương tự được nói với giọng điệu do dự có thể thể hiện sự không tán thành và thiếu quan tâm.

6. Sự đụng chạm

Sự đụng chạm có thể được sử dụng để truyền đạt tình cảm, sự quen thuộc, sự cảm thông và những cảm xúc khác. Ví dụ, hãy nghĩ về những thông điệp rất khác nhau được đưa ra bởi một cái bắt tay yếu ớt, một cái ôm ấm áp, một cái vỗ nhẹ vào đầu hoặc một cái nắm tay kiểm soát.

Trong cuốn sách Giao tiếp giữa các cá nhân: “Cuộc gặp gỡ hàng ngày , tác giả Julia Wood viết rằng sự đụng chạm cũng thường được sử dụng để giao tiếp cả địa vị và quyền lực [3]. Những người có địa vị cao có xu hướng xâm phạm không gian cá nhân của người khác với tần suất và cường độ lớn hơn những người có địa vị thấp hơn.

Sự khác biệt về giới tính cũng đóng một vai trò trong cách mọi người sử dụng cách giao tiếp xúc giác để truyền đạt ý nghĩa. Phụ nữ có xu hướng sử dụng sự đụng chạm để thể hiện sự quan tâm, chăm sóc đến người khác. Bên cạnh đó, đàn ông có nhiều khả năng sử dụng sự đụng chạm để khẳng định quyền lực hoặc kiểm soát người khác.

Cách cải thiện kỹ năng giao tiếp phi ngôn ngữ

Nếu bạn muốn phát triển ngôn ngữ cơ thể tự tin hơn hoặc cải thiện khả năng đọc các hành vi giao tiếp phi ngôn ngữ của người khác, những mẹo sau có thể giúp ích cho các bạn:

1. Chú ý đến hành vi của bạn

Chú ý đến hành vi của bạn

Chú ý những cử chỉ bạn thể hiện khi bạn cảm thấy vui vẻ so với khi bạn buồn bã. Hãy suy nghĩ về cách bạn thay đổi giọng nói của mình tùy thuộc vào cảm xúc mà bạn đang cảm nhận. Nhận ra được xu hướng giao tiếp phi ngôn ngữ của chính bạn là bước đầu tiên để cải thiện khả năng giao tiếp phi ngôn ngữ của bạn. Chúng có thể cung cấp cho bạn cái nhìn sâu sắc về cảm giác của bạn nếu bạn gặp khó khăn trong việc diễn đạt thành lời.

2. Tìm những tín hiệu phi ngôn ngữ không phù hợp

Bạn có nói rằng bạn ổn, sau đó đóng sầm cửa phòng lại để thể hiện rằng bạn đang buồn không? Điều này có thể mang đến cho những người xung quanh bạn những thông điệp nhầm lẫn về bạn. Hoặc có thể khi ai đó đang nói chuyện với bạn, họ nói có trong khi lắc đầu là một ví dụ khác về hành vi không phù hợp.

Các bạn cần nhận ra những hành vi không phù hợp đó để khắc phục, điều này sẽ giúp bạn trong việc cải thiện kỹ năng giao tiếp phi ngôn ngữ.

3. Suy nghĩ trước khi hành động

Suy nghĩ trước khi hành động

Nhiều hành vi bất giác các bạn thực hiện chúng mà chưa suy nghĩ cẩn thận, việc này sẽ dễ dàng để lại những hậu quả khôn lường. Rèn luyện bản thân để dừng lại và suy nghĩ trước khi hành động. Điều này có thể giúp bạn loại bỏ hoặc thay thế các hành vi phi ngôn ngữ mà bạn muốn thay đổi.

4. Đặt câu hỏi

Một số kiểu giao tiếp phi ngôn ngữ có thể có thể được hiểu theo các ý nghĩa khác nhau trong các nền văn hóa khác nhau. Chúng cũng có thể thay đổi dựa trên tính cách của các bạn.

Trước khi cho rằng ngôn ngữ cơ thể hoặc giọng điệu của một người có ý nghĩa gì đó một cách dứt khoát, hãy hỏi bản thân các bạn rằng: "Tôi nhận thấy rằng bạn sẽ không nhìn vào mắt tôi khi chúng ta nói chuyện.” hay “Bạn có khó chịu với tôi không?" Hãy cho họ cơ hội để giải thích và trình bày cảm giác của họ để bạn biết chắc chắn bạn đang hiểu đúng ý nghĩa trong cuộc giao tiếp đó.

5. Học hỏi từ người khác

Học hỏi từ người khác là một cách để cải thiện kỹ năng giao tiếp phi ngôn ngữ hiệu quả bằng cách xem xét cách những người xung quanh bạn giao tiếp không lời. Nét mặt của họ nói lên điều gì? Họ sử dụng cử chỉ như thế nào?

Học hỏi từ người khác

Chúng cũng có thể giúp bạn nhận ra những hành vi phi ngôn ngữ mà bạn có thể muốn áp dụng cho bản thân như đứng thẳng người khi nói chuyện với người khác để thể hiện sự tự tin [4].

Giao tiếp phi ngôn ngữ đóng một vai trò quan trọng trong các bạn truyền đạt ý nghĩa và thông tin cho người khác. Điều quan trọng cần nhớ khi xem xét các hành vi phi ngôn ngữ là xem xét các hành động như xem xét những gì một người nói bằng lời nói, kết hợp với biểu hiện, diện mạo và giọng nói của họ và điều đó có thể cho bạn biết rất nhiều điều mà người đó thực sự đang muốn nói. Với những điều này sẽ giúp các bạn giao tiếp rõ ràng và truyền cảm hơn.

^{Nguồn tham khảo:}

^{[1] Smith, M., MA “Nonverbal Communication and Body Language,” HelpGuide.org, 2023.}

^{[2] MSEd, K.C. “Types of Nonverbal Communication,” Verywell Mind, 2023. .}

^{[3] Sekerdej, M. et al. “Keeping in Touch with Context: Non-verbal Behavior as a Manifestation of Communality and Dominance,” Journal of Nonverbal Behavior, 2018. .}

^{[4] Lcsw, A.M. “How to Be More Confident: 9 Tips That Work,” Verywell Mind., 2023.}