Cây ngũ gia bì là gì

Đặc điểm của cây ngũ gia bì

Đặc điểm hình dạng của cây ngũ gia bì (Schefflera octophylla) bao gồm:

- Thân cây: Thân của cây ngũ gia bì có thể phân nhánh thành nhiều cành nhỏ. Thân gỗ có màu nâu đậm và bề mặt thô, có thể có những vết nứt nhỏ.

- Lá cây: Lá của ngũ gia bì có hình dạng kép, tương tự như chân vịt. Mỗi lá chét của cây có hình trứng, nhọn ở đầu và có cạnh răng cưa. Cây có thường có 6-8 lá chét xếp thành các đầu ngón tay, tạo thành hình dạng giống như bàn tay hoặc dù che nắng.

- Kích thước lá: Lá của cây ngũ gia bì có kích thước lớn, với đường kính có thể lên đến 20-30 cm. Kích thước và hình dạng của lá có thể thay đổi tùy thuộc vào môi trường sinh sống và điều kiện trồng cây.

- Màu sắc lá: Lá của ngũ gia bì thường có màu xanh sáng hoặc xanh đậm, tùy thuộc vào loại cây cũng như mức độ chiếu sáng mà cây nhận được.

- Cụm hoa: Cây ngũ gia bì có cụm hoa mọc thành chùm tán ở đầu các cành. Hoa nhỏ có màu trắng và không có mùi hương đặc biệt.

- Quả: Quả của cây ngũ gia bì có hình dạng mọng hình cầu, có đường kính khoảng 3-4 mm. Khi chín, quả có màu tím đen và chứa 6-8 hạt.

Đặc điểm của cây ngũ gia bì

Phân bố, thu hái, chế biến

Cây ngũ gia bì (Schefflera octophylla) có phân bố tự nhiên ở khu vực Đông Nam Á và các đảo nhiệt đới trong khu vực đó, bao gồm Việt Nam. Ngoài ra, cây cũng được trồng rộng rãi làm cây cảnh trên toàn thế giới.

Đối với thu hái và chế biến cây ngũ gia bì, thường tập trung vào sử dụng các phần của cây có giá trị dược liệu. Cụ thể:

- Thu hái: Thu hái thường tập trung vào lá và thân của cây. Lá cây ngũ gia bì được thu hái khi còn tươi và xanh để sử dụng làm nguyên liệu trong y học và làm cây cảnh. Thân cây cũng có thể được thu hái và sử dụng như một nguồn dược liệu.

- Chế biến: Sau khi thu hái, lá cây ngũ gia bì có thể được sấy khô hoặc chế biến thành dạng bột để sử dụng trong công thức y học truyền thống. Thân cây cũng có thể được chế biến thành các dạng khác nhau như chiết xuất hoặc đun nấu để tạo ra các sản phẩm dược phẩm. Trên thị trường, bạn có thể tìm thấy các sản phẩm từ cây ngũ gia bì dưới dạng viên nén, bột, chiết xuất hoặc dạng nước.

Phân bố, thu hái, chế biến

Thành phần hóa học

Dưới đây là một số thông tin chi tiết về thành phần hóa học từ lá cây ngũ gia bì [1]:

- Thành phần dễ bay hơi: Tinh dầu từ lá của cây ngũ gia bì (S. heptaphylla) chứa 27 hợp chất dễ bay hơi được xác định bằng phân tích GC-MS. Trong số đó, có 17 hợp chất thuộc về nhóm monoterpen hoặc sesquiterpen. Một trong những thành phần dễ bay hơi quan trọng nhất trong cây ngũ gia bì là beta-pinene, chiếm khoảng 22% tổng số thành phần dễ bay hơi.

- Hoạt tính chống tăng sinh: Tinh dầu từ cây ngũ gia bì đã được nghiên cứu về hoạt tính chống tăng sinh đối với ba dòng tế bào ung thư là MCF-7, A375 và HepG2. Kết quả cho thấy tinh dầu có hoạt tính chống tăng sinh đáng kể, với giá trị IC50 lần lượt là 7,3 microg/mL, 7,5 microg/mL và 6,9 microg/mL.

Cây ngũ gia bì có tác dụng gì?

Tác dụng theo y học cổ truyền

Theo y học cổ truyền cây ngũ gia bì chân chim có những tác dụng sau:

- Ngũ gia bì tác dụng minh mục, ích tinh, thất thương, tăng trí nhớ, mạnh gân xương và bổ trung. 

- Tác dụng trừ thấp, tiêu thủy, ích tinh, dưỡng thận, trừ phong và hóa đờm. 

- Hạ khí bổ ngũ lao, tiêu phù và trừ phong thấp.

Cây ngũ gia bì có tác dụng gì?

Tác dụng theo y học hiện đại

Theo y học hiện đại cây ngũ gia bì có những tác dụng:

- Tác dụng chống oxy hóa: Cây ngũ gia bì chứa các hợp chất chống oxy hóa như flavonoid và acid hữu cơ, giúp bảo vệ tế bào khỏi tổn thương do các gốc tự do.

- Tác dụng chống viêm: Các thành phần trong cây ngũ gia bì có khả năng giảm viêm và làm giảm triệu chứng viêm trong nhiều bệnh lý.

- Tác dụng kháng vi khuẩn: Cây ngũ gia bì có khả năng kháng vi khuẩn và kháng nấm, giúp ngăn chặn sự phát triển của vi khuẩn và nấm gây bệnh.

- Hỗ trợ hệ miễn dịch: Một số nghiên cứu cho thấy cây ngũ gia bì có tác dụng tăng cường hệ miễn dịch, giúp cơ thể chống lại các tác nhân gây bệnh.

Liều dùng, cách dùng và kiêng kỵ

Liều dùng, cách dùng và kiêng kỵ khi sử dụng cây ngũ gia bì có thể khác nhau tùy thuộc vào mục đích sử dụng, trạng thái sức khỏe và hướng dẫn của người chuyên gia y tế hoặc nhà thuốc Đông y. Dưới đây là một hướng dẫn tổng quát, nhưng rất quan trọng để tham khảo ý kiến chuyên gia trước khi sử dụng:

Liều dùng: Liều dùng của cây ngũ gia bì có thể khác nhau tùy thuộc vào dạng sản phẩm và mục đích sử dụng. Thông thường, nên tuân theo hướng dẫn trên bao bì sản phẩm hoặc theo chỉ định của bác sĩ hoặc nhà thuốc Đông y.

Liều dùng, cách dùng và kiêng kỵ

Cách dùng: Cây ngũ gia bì có thể được sử dụng dưới dạng thuốc, tinh dầu, chiết xuất hoặc bột. Cách sử dụng cụ thể cũng sẽ phụ thuộc vào dạng sản phẩm và mục đích sử dụng. Có thể dùng trong hỗn dịch nước, dùng dưới dạng thuốc hoặc thực phẩm chức năng. Trước khi sử dụng, hãy đọc kỹ hướng dẫn sử dụng hoặc tham khảo ý kiến của chuyên gia.

Kiêng kỵ: Mặc dù cây ngũ gia bì được coi là an toàn khi sử dụng với liều lượng thích hợp, nhưng vẫn có một số điểm kiêng kỵ cần lưu ý:

- Không sử dụng liều cao hoặc sử dụng trong thời gian dài mà không được sự chỉ định của chuyên gia y tế.

- Không sử dụng khi có tiền sử dị ứng hoặc quá mẫn cảm với các thành phần của cây ngũ gia bì.

- Phụ nữ mang thai, đang cho con bú và trẻ em nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng.

- Nếu gặp bất kỳ tác dụng phụ không mong muốn hoặc phản ứng dị ứng sau khi sử dụng cây ngũ gia bì, hãy ngừng sử dụng và tham khảo ý kiến của bác sĩ.

Một số bài thuốc từ cây ngũ gia bì

Bài thuốc chữa đau nhức xương khớp

Cây ngũ gia bì được sử dụng để ngâm rượu, tác dụng chính làm giảm các triệu chứng về đau nhức xương khớp, đau lưng, mỏi gối, an thần và giúp dễ ngủ hơn. Quy trình ngâm rượu như sau:

- Thái cây ngũ gia bì thành miếng mỏng, sao vàng.

- Lấy 100g ngũ gia bì và ngâm trong 1 lít rượu có độ cồn 30 độ.

- Đậy kín và để ngâm trong vòng 10-15 ngày.

- Sau đó, có thể sử dụng bằng cách uống khoảng 30ml mỗi ngày vào buổi tối trước khi đi ngủ.

Bài thuốc chữa đau nhức xương khớp

Chữa sưng đau khớp kéo dài

Một bài thuốc mạnh gân cốt và chữa yếu xương có thể được chế biến bằng cách kết hợp ngũ gia bì, trinh nữ, bưởi bung, tục đoạn, lá ngải, và cát căn. Bạn có thể sắc lấy nước từ các thành phần này và uống 2 lần trong ngày. Tiếp tục sử dụng cho đến khi triệu chứng thuyên giảm.

Bài thuốc khác sử dụng ngũ gia bì kết hợp với mộc qua, ngưu tất. Bạn có thể sắc lấy nước hoặc sao khô, tán bột để pha với rượu loãng và uống hàng ngày. Bài thuốc này thích hợp cho những trường hợp yếu xương, liệt dương, muốn mạnh gân cốt và cả trường hợp trẻ nhỏ chậm biết đi.

Chữa bệnh chân tay run

Để chữa bệnh chân tay run, bạn có thể sử dụng một bài thuốc kết hợp ngũ gia bì, ngưu tất, thạch hộc, nhục quế và gừng. Cách sử dụng là sắc lấy nước từ các thành phần này và uống hàng ngày cho đến khi triệu chứng run tay thuyên giảm. Bài thuốc này có tác dụng tốt trong việc điều hòa khí huyết, giảm các triệu chứng đau và vấn đề ở xương khớp, thư giãn cơ, chữa run tay không nắm được. Để đạt hiệu quả cao, hãy kiên trì và áp dụng đúng cách.

Chữa bệnh chân tay run

Bài thuốc chữa gout

Một bài thuốc kết hợp ngũ gia bì, trinh nữ, ngưu tất nam, tục đoạn, bồ công anh, cà gai leo, tất bát, cát căn, đơn hoa, quế, kinh giới và các thành phần khác để chữa bệnh gout. Cách sử dụng là sắc và uống hàng ngày trong khoảng 1 tháng, duy trì cho đến khi sức khỏe của bạn ổn định.

Bài thuốc chữa yếu xương

Bài thuốc từ cây ngũ gia bì được sử dụng trong việc chữa yếu xương, giúp tăng cường sức khỏe và khôi phục sự mạnh mẽ cho hệ xương của cơ thể. Bài thuốc này được chế biến từ cây ngũ gia bì, một cây thuốc quý trong y học cổ truyền.

Để chuẩn bị bài thuốc, người ta kết hợp cây ngũ gia bì với các thành phần khác như mộc qua, ngưu tất, và sắc lấy nước hoặc xao khô pha chè. Bài thuốc có thể được uống hàng ngày theo liều lượng đã được chỉ định.

Lưu ý rằng: Trước khi sử dụng bất kỳ bài thuốc nào, hãy tham khảo ý kiến của bác sĩ hoặc nhà thuốc Đông y để đảm bảo đúng liều lượng và cách sử dụng phù hợp với trạng thái sức khỏe của bạn.

—

_{Tham khảo:}

_{Yao-Lan Li , Chung-Man Yeung, Lawrence C M Chiu, Ying-Zhou Cen, Vincent E C Ooi, Chemical composition and antiproliferative activity of essential oil from the leaves of a medicinal herb, Schefflera heptaphylla , 2009}