Bài viết

Kha tử - Dược liệu điều trị giảm viêm họng mạn tính hiệu quả và an toàn

24/08/2023 dot 10 phút đọc
Dinh Dưỡng Lời khuyên Sống Khỏe

Kha tử là một loại cây thuộc họ Hoa Hồng (Rosaceae) được sử dụng trong y học cổ truyền từ lâu đời. Theo dân gian, kha tử có tác dụng chữa một số bệnh, ví dụ như quả kha tử chữa ho, viêm họng, tiêu chảy, kiết lỵ,... Hãy cùng AIA tìm hiểu những thông tin hữu ích về cây kha tử qua bài viết dưới đây nhé!

Giới thiệu về cây kha tử

Cây kha tử là gì?

Cây Kha tử hay còn được gọi là Cây Chiêu Liêu, Hạt Chiêu Liêu, Kha Lê, Kha Lê Lặc, thuộc họ Bàng với danh pháp khoa học là Combretaceae. Kha tử là tên gọi hạt của Cây kha tử. Cây kha tử là một loại dược liệu quý, chúng mọc hoang và được trồng nhiều ở một số tỉnh miền Nam nước ta. Trong y học, Kha tử có tác dụng điều trị trĩ nội, tiêu chảy, ho mạn tính kèm khàn giọng, ho cảm, hen và ho do phế hư.

Phân bố, thu hái và bào chế

Phân bố: Kha tử là cây ưa sáng khi trưởng thành nhưng chịu bóng mát khi còn non. Cây thường được tìm thấy ở các cánh rừng thưa, rừng thứ sinh có độ cao 1.500 mét so với mực nước biển. Chiêu liêu ưa sáng, thường mọc hoang ở các khu vực sông suối, rừng thưa lá rộng, đất ẩm. Ngoài ra, cây cũng có thể phát triển ở khu vực đất cát và đất pha sét.

Cây kha tử được tìm thấy nhiều ở Campuchia, Lào, Ấn Độ, Thái Lan, Malaysia, miền Nam Việt Nam.

Thu hoạch và chế biến: Thời gian thu hái Kha tử vào tháng 9 – 11. Khi thu hái nên chọn quả già, bên ngoài vỏ màu vàng ngà, thịt chắc. Không nên thu hái quả non, lép.

Sau khi thu hái mang về phơi khô, bảo quản dùng dần. Khi có nhu cầu sử dụng thì rửa sạch, để ráo nước, sao sơ với lửa. Sau đó giã dập, phần hạt (theo Viện Đông Y Việt Nam).

Thành phần hóa học

Trong Kha tử có tới 20 - 40% tanin bao gồm axit elagic, axit galic và axit luteolic. Lượng tanin có khi lên tới 51,3% nếu quả thật khô.

Ngoài ra còn có axit chebulinic C41H34O27 với tỷ lệ 3-4%. Thủy phân axit chebulinic sẽ cho một phân tử glucoza 3 phân tử axic galic và một phân tử axit có công thức C14H12O11.

Trong nhân còn có 36,7% dầu vàng nhạt. [1]

Giới thiệu cây kha tử

Quả kha tử có tác dụng gì đối với sức khỏe

Theo y học cổ truyền, quả kha tử có tác dụng [1]

- Chỉ tả sáp tràng, liễm phế chỉ khái.

- Trừ ho, chữa khàn tiếng, ra mồ hôi trộm.

- Sát trùng dạ dày, đường ruột.

- Ngăn ngừa tiêu chảy, đi ngoài phân lỏng.

- Hỗ trợ làm săn chắc niêm mạc dạ dày.

- Chữa trĩ nội, kiết lỵ kinh niên.

- Đặc biệt, quả kha tử được sử dụng để điều trị viêm họng mạn tính hiệu quả.

Theo y học hiện đại [1]

- Nhờ hoạt chất Polysaccharide, quả cây Chiêu liêu có thể điều trị viêm họng, khản tiếng, giảm ho rõ rệt trong 30 phút.

- Chất Alloyl trong quả có thể kháng virus, ức chế sự phát triển của một số loại virus làm suy giảm hệ thống miễn dịch của con người (theo Viện thống kê Ấn Độ).

- Là chất kháng sinh tự nhiên, có khả năng diệt khuẩn mạnh mẽ nhờ hàm lượng tamin dồi dào.

- Ức chế sự phát triển của trực khuẩn bạch hầu, tụ cầu vàng, trực khuẩn mủ xanh, liên cầu khuẩn tán huyết, Pseudomonas Aeruginosa, Salmonella Typhi.

- Ức chế và tiêu diệt các loại virus gây viêm họng như virus cúm A, cúm B, Herpes Simplex (HPV), vi khuẩn như tụ cầu, liên cầu.

Tác dụng của quả kha tử

Một số bài thuốc từ kha tử đem lại hiệu quả [1]

Bài thuốc ngậm kha tử để trị ho, viêm họng, khó nuốt

Ngậm kha tử là một bài thuốc truyền thống được sử dụng để điều trị các triệu chứng ho, viêm họng và khó nuốt. Cách thực hiện bài thuốc như sau:

Nguyên liệu:

- 10g quả kha tử

- 10g cát cánh

- 5g cam thảo

Cách chế biến và sử dụng:

- Đun nước với các nguyên liệu trên trong khoảng 30 phút, lọc bỏ bã.

- Sử dụng để ngậm hoặc uống từ từ.

Bài thuốc trị ho kết hợp thêm cam thảo và cát cánh

Bài thuốc này sử dụng quả kha tử kết hợp với các thảo dược khác để trị ho hiệu quả. Cách thực hiện bài thuốc như sau:

Nguyên liệu:

- 10 quả kha tử

- 10g cam thảo

- 10g cát cánh

- 3g đinh hương

Cách chế biến và sử dụng:

- Rửa sạch quả kha tử, sau đó băm nhỏ.

- Đun nước với các nguyên liệu trên trong khoảng 30 phút, lọc bỏ bã.

- Uống từ từ.

Dùng đẳng sâm kết hợp quả kha tử trị ho lâu ngày

Bài thuốc này sử dụng quả kha tử kết hợp với đẳng sâm để điều trị ho mãn tính. Cách thực hiện bài thuốc như sau:

Nguyên liệu:

- 50g đẳng sâm

- 10 quả kha tử

- Mật ong

Cách chế biến và sử dụng:

- Rửa sạch quả kha tử, sau đó băm nhỏ.

- Hấp đẳng sâm, sau đó trộn với quả kha tử và mật ong.

- Uống từ từ vào buổi tối trước khi đi ngủ.

Dùng đẳng sâm kết hợp với kha tử trị ho lâu ngày

Bài thuốc trị chứng tiêu chảy, lỵ mãn tính, trĩ nội

Bài thuốc này sử dụng quả kha tử để điều trị các bệnh tiêu chảy, lỵ mãn tính và trĩ nội. Cách thực hiện bài thuốc như sau:

Nguyên liệu:

- 20g quả kha tử

- 10g cát cánh

- 5g bạch truật

- 5g hoàng liên

Cách chế biến và sử dụng:

- Đun nước với các nguyên liệu trên trong khoảng 30 phút, lọc bỏ bã.

- Uống từ từ vào buổi sáng và tối.

Bài thuốc trị ngộ độc do thức ăn bị nhiễm khuẩn

Bài thuốc này sử dụng quả kha tử để điều trị các triệu chứng ngộ độc do thực phẩm bị nhiễm khuẩn. Cách thực hiện bài thuốc như sau:

Nguyên liệu:

- 10g quả kha tử

- 10g cam thảo

- 10g cát cánh

Cách chế biến và sử dụng:

- Đun nước với các nguyên liệu trên trong khoảng 30 phút, lọc bỏ bã.

- Uống từ từ trong ngày.

Trị ngộ độc do thức ăn bị nhiễm khuẩn bằng quả kha tử

Bài thuốc từ kha tử chữa xích bạch lỵ

Bài thuốc này sử dụng quả kha tử để điều trị bệnh xích bạch lỵ. Cách thực hiện bài thuốc như sau:

Nguyên liệu:

- 20g quả kha tử

- 20g cam thảo

- 10g sơn thù du

Cách chế biến và sử dụng:

- Đun nước với các nguyên liệu trên trong khoảng 30 phút, lọc bỏ bã.

- Uống từ từ trong ngày.

Những lưu ý khi sử dụng kha tử

Trước khi sử dụng các vị thuốc kha tử để điều trị bệnh,người dùng cần lưu ý những vấn đề sau để tránh gây hại đến sức khỏe.

- Hãy hỏi ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng bất kỳ các bài thuốc nào vì các thông tin về tác dụng, cách dùng thảo dược kha tử đều mang tính chất tham khảo.

- Không sử dụng dược liệu kha tử đối với những trường hợp người bệnh mắc hội chứng ngoại cảnh hoặc tích tụ nhiệt thấp.

- Những người mới táo bón, cảm ngoại tà tuyệt đối không dùng dược liệu kha tử.

- Phụ nữ mang thai, cho con bú, trẻ em cần hết sức thận trọng khi sử dụng dược liệu này vì chưa có nghiên cứu chứng minh có tác dụng phụ gì đối với bà bầu và trẻ nhỏ không? Để bảo đảm an toàn cho mẹ và bé hãy tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng.

- Vị thuốc kha tử có thể bị giảm tác dụng khi dùng chung với thuốc tây. Hãy hỏi ý kiến bác sĩ trước khi uống để có liệu trình điều trị tốt nhất

- Khi uống kha tử mà thấy các dấu hiệu bất thường như dị ứng, buồn nôn, đau đầu,...ngay lập tức ngưng sử dụng dược liệu và đến ngay cơ sở y tế uy tín để được hỗ trợ, điều trị kịp thời.

Những lưu ý khi sử dụng kha tử

Kết luận

Qua bài viết trên, chúng ta đã hiểu rõ hơn về cây kha tử và tác dụng của quả kha tử đối với sức khỏe. Quả kha tử không chỉ có tác dụng giảm viêm họng mạn tính mà còn có nhiều tác dụng khác cho sức khỏe như giảm nguy cơ mắc các bệnh tim mạch, chống oxy hóa và tiêu viêm. Tuy nhiên, cần phải lưu ý khi sử dụng quả kha tử để tránh các tác dụng phụ không mong muốn.

Tham khảo:

[1] Dược sĩ Lê Trương Quỳnh Ly - Kha Tử là cây gì? Tác dụng và vị thuốc từ Kha Tử, 2022

Đăng ký để khám phá những cách mới để bảo vệ sức khỏe và sự giàu có của bạn.

Hãy giữ liên lạc

Cám ơn bạn

Đăng ký và khám phá những cách mới để bảo vệ sức khỏe và sự giàu có của bạn.

warning icon
Địa chỉ email không hợp lệ