Bài viết

7 tác động của chứng rối loạn nhân cách ái kỷ đến người bệnh

28/07/2023 dot 10 phút đọc
Tinh thần Lời khuyên Sống Khỏe

Rối loạn nhân cách ái kỷ là một trạng thái gây tranh cãi vì nhiều người cho rằng đó là một hành vi lựa chọn chủ quan của mỗi người, nhưng thực tế thì chưa hẳn vậy. Đọc bài viết này của AIA Việt Nam để hiểu về rối loạn nhân cách ái kỷ và 7 tác động nghiêm trọng mà nó gây ra với người bệnh.

Bệnh rối loạn nhân cách ái kỷ là gì?

Rối loạn nhân cách ái kỷ (Narcissistic Personality Disorder - NPD) là một rối loạn tâm lý mà người bệnh có xu hướng tự cao và tôn thờ bản thân, họ có nhu cầu mãnh liệt về sự ngưỡng mộ và chú ý của người khác dành cho bản thân. Bên cạnh đó, người bị rối loạn nhân cách ái kỷ cũng thường không nhận ra những hành động hoặc suy nghĩ của mình gây ảnh hưởng xấu đến người khác.

NPD có thể ảnh hưởng đến 6,2% dân số và phổ biến hơn một chút ở nam giới so với nữ giới. [1]

Nguyên nhân gây ra bệnh ái kỷ

Chưa có nghiên cứu cụ thể và chính xác về nguyên nhân chính của rối loạn nhân cách ái kỷ. Tuy nhiên sự kết hợp giữa yếu tố di truyền và môi trường sống tiêu cực là yếu tố góp phần vào hình thành chứng rối loạn nhân cách ái kỷ. [1] Một số yếu tố có thể dẫn đến tình trạng này bao gồm:

  • Môi trường trưởng thành: Những trẻ em được nuôi dưỡng trong môi trường gia đình bị thiếu tình cảm, có sự căng thẳng và khó khăn trong việc tương tác với cha mẹ có thể dẫn đến sự phát triển của rối loạn nhân cách ái kỷ.

  • Bị lạm dụng: Các hành vi lạm dụng tình dục hoặc bạo lực tình dục khi còn trẻ, có thể gây ra rối loạn nhân cách ái kỷ.

  • Yếu tố di truyền: Rối loạn nhân cách ái kỷ có thể được di truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác.

  • Môi trường văn hóa: Một số văn hóa có xu hướng coi trọng sự tự cao, tự đại, gây áp lực về thành tích và thành công, có thể góp phần gây ra rối loạn nhân cách ái kỷ.

Tuy nhiên, không phải tất cả các trẻ em hoặc người lớn có môi trường và yếu tố di truyền như trên đều phát triển rối loạn nhân cách ái kỷ. Nó phụ thuộc vào nhiều yếu tố khác nhau, bao gồm sự phát triển tâm lý và trải nghiệm xã hội của mỗi người.

Người ái kỷ chỉ yêu chính bản thân họ

Dấu hiệu của người mắc bệnh ái kỷ

Rối loạn nhân cách ái kỷ thường xuất hiện ở giai đoạn đầu của tuổi trưởng thành (sau 18 tuổi đến 30 tuổi) Những người mắc chứng rối loạn ái kỷ có thể không nhận ra họ có vấn đề vì dấu hiệu của bệnh này thường đi ngược lại với hình ảnh bản thân của họ. Điều đó được biểu hiện cụ thể qua một số khía cạnh dưới đây:

1. Ảo tưởng sức mạnh

Cường điệu sự vĩ đại của bản thân là dấu hiệu dễ nhận biết của căn bệnh này. Hay các bạn trẻ thường gọi là “ảo tưởng sức mạnh". Những người ái kỷ thường có xu hướng tự cao về tầm quan trọng của bản thân. Họ có thể cảm thấy mình mạnh mẽ, thông minh, có năng lực và quyến rũ hơn so với thực tế và hơn những người khác xung quanh họ.

Để khẳng định lại cảm giác này, người ái kỷ có thể phóng đại hoặc nói dối về thành tích, kỹ năng và tài năng của họ.

2. Thiếu sự đồng cảm

Bệnh ái kỷ khiến người bệnh không thể kết nối với người khác và đặt mình vào vị trí của người xung quanh để thấu hiểu họ. Đây là một trong những lý do chính dẫn đến họ cư xử một cách tàn nhẫn và tiêu cực với những gì xung quanh.

Sự thiếu đồng cảm này cũng được biểu hiện là sự ích kỷ, coi thường và thiếu lòng trắc ẩn với những gì người khác đang trải qua hoặc cảm nhận.

3. Kiêu ngạo

Người mắc NPD thường tin rằng họ xứng đáng được đối xử đặc biệt và có quyền hưởng các đặc quyền hiện có. Điều này dẫn đến sự kiêu ngạo trước mọi người xung quanh.

Nếu gặp ai đó không hiểu được họ, người ái kỷ sẽ có xu hướng kiêu ngạo cho rằng người xung quanh không thông minh và yếu kém hơn họ, thậm chí coi người khác là vô giá trị, lố bịch hoặc đáng khinh bỉ.

4. Ghen tuông, đố kỵ

Những người bị rối loạn nhân cách ái kỷ thường tin rằng những người khác đang cạnh tranh hoặc ghen tị với họ. Tương tự vậy, người bị bệnh ái kỷ sẽ cạnh tranh và cảm thấy ghen tị với thành tích của người khác.

Xem thêm: Bệnh hiểm nghèo là gì? Danh mục các loại bệnh hiểm nghèo

Người ái kỉ từ chối mọi mối dây liên kết với những người xung quanh

Tác động xấu của rối loạn nhân cách ái kỷ

Bệnh ái kỷ là một bệnh tâm lý, và nó có thể gây ra nhiều hậu quả tiêu cực đối với người mắc bệnh và những người xung quanh họ

1. Xa cách với các thành viên trong gia đình

Rối loạn nhân cách ái kỷ khiến người bệnh xa cách với các thành viên trong gia đình. Bởi bọ gặp khó khăn trong việc giao tiếp, bày tỏ cảm xúc tích cực với mọi người trong gia đình. Họ khó cảm thông, chia sẻ và đáp ứng được nhu cầu cảm xúc của những người xung quanh, dẫn đến sự xa cách và khó chịu.

2. Ly hôn

Nếu một trong hai người trong một mối quan hệ là người mắc bệnh ái kỷ, thì đó có thể gây ra mâu thuẫn và xung đột, dẫn đến ly hôn và sự tổn thương tâm lý cho người còn lại.

Hôn nhân tan vỡ vì do hậu quả của rối loạn nhân cách ái kỷ

3. Cắt đứt các mối quan hệ

Những người ái kỷ tự yêu mình nhiều hơn là các mối quan hệ với người xung quanh. Vậy nên, người theo chủ nghĩa ái kỷ cũng trải qua sự tan vỡ mối quan hệ do những người khác cảm thấy thất vọng, bị lừa dối, bị coi thường hoặc bị phớt lờ.

4. Cô đơn và cô lập

Do ba yếu tố vừa được mô tả ở trên, hầu hết những người tự ái đều có rất ít mối quan hệ lành mạnh, thân thiết và lâu dài nào. Một số người ái kỷ có khả năng đạt được sự thành công bên ngoài trong cuộc sống nhưng họ luôn phải trả giá cho các mối quan hệ và trở thành một người đứng trên đỉnh cô đơn, cô độc.

Người ái kỷ dễ trở thành một người đứng trên đỉnh nhưng lại cô đơn, cô lập.

5. Bỏ lỡ nhiều cơ hội

Người mắc bệnh ái kỷ có thể không tận dụng được nhiều cơ hội trong việc tìm kiếm việc làm, học hành hay các hoạt động giải trí khác, dẫn đến mất cơ hội phát triển bản thân.

6. Danh tiếng tổn hại

Nếu không được kiểm soát và quản lý đúng cách, hành vi và cách cư xử của người mắc bệnh ái kỷ có thể gây ra ảnh hưởng tiêu cực đến danh tiếng và uy tín của họ.

7. Rắc rối về tài chính

Điều này bắt nguồn từ việc vi phạm quy tắc hoặc các hành vi thiếu thận trọng khác dẫn đến rắc rối về tài chính, nghề nghiệp hoặc pháp lý.

Cách phòng ngừa và điều trị bệnh ái kỷ

Trị liệu rối loạn nhân cách ái kỷ sẽ giúp người bệnh phát triển các kỹ năng và thay đổi suy nghĩ để gây dựng mối quan hệ mật thiết với bản thân và người thân. Tuy nhiên, người bị rối loạn nhân cách ái kỷ thường không tìm cách điều trị cho đến khi chứng rối loạn bắt đầu ảnh hưởng đến cuộc sống của họ.

Dưới đây là một số phương pháp điều trị có lợi cho người bệnh rối loạn nhân cách ái kỷ:

1. Nói chuyện với chuyên gia

Liệu pháp trị liệu nói chuyện này giúp người bệnh xây dựng mối quan hệ tốt hơn với người khác, phát triển các tương tác tích cực qua lại, giúp mối quan hệ của bạn trở nên thú vị, thân mật và bổ ích hơn. Cụ thể, liệu pháp này chỉ cho bạn cách:

  • Cải thiện mối quan hệ với đồng nghiệp, bạn bè

  • Duy trì các mối quan hệ cá nhân

  • Tìm ra điểm mạnh, điểm yếu của bản thân và đối mặt với những lời chỉ trích hoặc thất bại

  • Thấu hiểu cảm xúc của chính mình

  • Đương đầu với những tình huống đụng đến lòng tự trọng cá nhân…

Chuyện trò cùng chuyên gia để cải thiện bệnh ái kỷ

2. Thay đổi lối sống

Thay đổi lối sống có thể giúp phòng ngừa và có ích cho bạn trong quá trình trị liệu..

  • Hãy tránh xa các chất kích thích hoặc các hành vi gây tổn hại đến bản thân và xã hội

  • Theo đổi những thói quen sống lành mạnh

  • Tham gia các lớp học yoga, thiền để giúp giảm căng thẳng và lo lắng

Thay đổi lối sống giúp bệnh ái kỷ trở nên tích cực hơn

Tóm lại, rối loạn nhân cách ái kỷ là một loại bệnh về sức khỏe tâm thần, không phải là lựa chọn chủ quan của mỗi người. Căn bệnh tâm lý này có thể để lại những hậu quả nghiêm trọng trong cuộc sống của người bệnh. Nhưng nếu có thể kiểm soát NPD để điều chỉnh cảm xúc và thay đổi hành vi thì cuộc sống của người bệnh có thể trở lại bình thường và tốt đẹp hơn bằng nghị lực của họ.

 

Nguồn tham khảo:

[1] Marney A. White, Sandra Silva Casabianca — All About Narcissistic Personality Disorder, 2021

Đăng ký để nhận những cách mới giúp bảo vệ sức khỏe và sự giàu có của bạn.

Hãy giữ liên lạc

Cám ơn bạn

Đăng ký và khám phá những cách mới để bảo vệ sức khỏe và sự giàu có của bạn.

warning icon
Địa chỉ email không hợp lệ