Khám phá caffeine là gì? 

1. Caffeine là gì?

Caffeine là gì? Caffeine là một chất kích thích tự nhiên có mặt trong nhiều loại thực phẩm và đồ uống như cà phê, trà, sô cô la và một số loại nước giải khát. Nó giúp kích thích hệ thần kinh trung ương, mang lại cảm giác tỉnh táo và tăng cường sự tập trung. Cụ thể, Caffeine hoạt động bằng cách ngăn chặn một chất hóa học trong não có tên adenosine giúp giảm cảm giác mệt mỏi và thúc đẩy sự tỉnh táo.

Caffeine là gì?

2. Cơ chế hoạt động của caffeine trong cơ thể

Vậy cơ chế hoạt động của caffeine là gì? Sau khi được tiêu thụ, caffeine nhanh chóng được hấp thụ qua ruột và vào máu. Sau đó nó di chuyển đến gan - nơi được phân hủy thành các hợp chất có tác dụng lên nhiều cơ quan, đặc biệt là não. Caffeine hoạt động bằng cách ngăn chặn tác động của adenosine - một chất dẫn truyền thần kinh có vai trò thư giãn não bộ và gây cảm giác mệt mỏi.

Thông thường, nồng độ adenosine tăng dần theo thời gian khiến bạn cảm thấy mệt mỏi và muốn ngủ. Tuy nhiên, caffeine kết nối với các thụ thể adenosine trong não mà không kích hoạt chúng, điều này giúp ngăn chặn tác dụng của adenosine và giảm cảm giác mệt mỏi.

Bên cạnh đó, caffeine còn có thể tăng nồng độ adrenaline trong máu đồng thời thúc đẩy hoạt động của các chất dẫn truyền thần kinh khác như dopamine và norepinephrine. Điều này kích thích não bộ, làm tăng trạng thái tỉnh táo và sự tập trung. Chính vì tác động lên não bộ, caffeine còn được gọi là một loại thuốc thần kinh.

Caffeine có tác dụng khá nhanh chóng. Ví dụ, lượng caffeine trong một tách cà phê sẽ mất khoảng 20 phút để vào máu và khoảng một giờ để đạt hiệu quả tối ưu.

Cơ chế hoạt động của caffeine trong cơ thể

3. Tác dụng của caffeine đối với sức khỏe

Vậy tác dụng cụ thể của caffeine là gì? Cùng tìm hiểu ngay ở phần dưới đây:

3.1. Cải thiện năng lượng và sự tỉnh táo

Caffeine giúp nâng cao mức năng lượng và tinh thần khiến bạn cảm thấy tỉnh táo hơn. Đặc biệt, việc tiêu thụ caffeine vào buổi sáng có thể giúp bạn bắt đầu một ngày làm việc hiệu quả và tập trung hơn.

3.2. Tăng cường hiệu suất thể thao

Caffeine có thể hỗ trợ những người tham gia các môn thể thao sức bền như chạy, đạp xe hay bơi lội, giúp bạn vận động nhanh hơn và giảm cảm giác đau cơ. Để đạt hiệu quả tốt nhất thì bạn nên sử dụng caffeine khoảng một giờ trước khi bắt đầu tập luyện.

Caffeine giúp những người tham gia các môn thể thao sức bền 

3.3. Hỗ trợ phục hồi nhanh sau tập luyện

Một số nghiên cứu chỉ ra rằng caffeine có thể thúc đẩy quá trình phục hồi sau khi tập thể dục cường độ cao nhờ vào khả năng giúp cơ thể tái tạo và dự trữ glycogen - một dạng nhiên liệu cần thiết cho cơ thể. Tuy nhiên bạn cần hạn chế lạm dụng caffeine vì quá nhiều có thể gây ảnh hưởng xấu đến giấc ngủ và hiệu suất tập luyện.

3.4. Tác dụng lợi tiểu

Caffeine có tính lợi tiểu, tức là nó giúp tăng lượng nước tiểu mà cơ thể bài tiết. Tuy nhiên, tác dụng này không dẫn đến mất nước ở người khỏe mạnh và có thể giảm dần nếu sử dụng thường xuyên do cơ thể dần quen với lượng caffeine nạp vào.

3.5. Hỗ trợ ngăn ngừa một số bệnh

Caffeine có thể giúp giảm nguy cơ mắc một số bệnh như sỏi mật, viêm nhiễm và thậm chí hỗ trợ ngăn ngừa một số bệnh thần kinh như Parkinson, Alzheimer, bệnh đa xơ cứng và động kinh. Tuy nhiên, cần thêm nhiều nghiên cứu để xác nhận những tác dụng này của caffeine.

Caffeine có thể giúp giảm nguy cơ mắc bệnh thần kinh như Parkinson

4. Tác dụng phụ của caffeine và cách sử dụng an toàn

Caffeine có thể gây nghiện và không phù hợp với tất cả mọi người, đặc biệt là những người có cơ địa nhạy cảm với chất này. Việc tiêu thụ quá mức caffeine có thể dẫn đến các tác dụng phụ như lo lắng, bồn chồn, run tay, nhịp tim không đều và khó ngủ. Ngoài ra, nó cũng có thể gây đau đầu, tăng huyết áp và trong trường hợp nghiêm trọng hơn dẫn đến co giật, ảo giác hoặc thậm chí tử vong.

Phụ nữ mang thai cần đặc biệt thận trọng với caffeine vì nó có thể đi qua nhau thai làm tăng nguy cơ sảy thai hoặc sinh con nhẹ cân. Caffeine cũng có thể tương tác với một số loại thuốc, chẳng hạn như Zanaflex (thuốc giãn cơ) và Luvox (thuốc chống trầm cảm) để làm tăng hiệu quả của các loại thuốc này và gây ra các vấn đề sức khỏe.

Mức tiêu thụ caffeine an toàn được khuyến nghị là tối đa 400 mg mỗi ngày (tương đương khoảng 2-4 tách cà phê nhưng nên giới hạn không quá 200 mg trong một lần). Đối với phụ nữ mang thai, giới hạn hàng ngày nên được giữ ở mức 200 mg để đảm bảo an toàn cho cả mẹ và bé.

Sử dụng caffeine quá liều có thể gây lo lắng, bồn chồn,../

5. Lượng caffeine trong các đồ uống phổ biến

Sau khi tìm hiểu về caffeine là gì và các tác dụng của nó thì hãy cùng AIA Việt Nam điểm qua hàm lượng caffeine ước tính trong một số loại đồ uống phổ biến theo các chuyên gia dinh dưỡng tại Mỹ:

• Cà phê pha: Một cốc 250 ml chứa từ 70-140 mg caffeine (tùy thuộc vào loại hạt và phương pháp pha).

• Espresso: Mỗi ounce (30 ml) chứa khoảng 64 mg caffeine.

• Trà đen: Một tách chứa từ 47-50 mg caffeine (tùy thuộc vào loại trà và thời gian ngâm).

• Trà xanh: Mỗi tách có khoảng 29-50 mg caffeine (phụ thuộc vào loại trà và thời gian ngâm)

• Coca-Cola: Một lon 350 ml chứa 34 mg caffeine.

• Pepsi: Một lon 350 ml chứa 38 mg caffeine.

Trong trà xanh chứa khoảng 29-50 mg caffeine 

6. Lời khuyên khi sử dụng caffeine

Để điều chỉnh thói quen tiêu thụ caffeine, bạn có thể áp dụng những gợi ý sau:

• Theo dõi lượng tiêu thụ: Hãy chú ý lượng caffeine bạn hấp thụ từ thực phẩm và đồ uống (bao gồm cả nước tăng lực). Bên cạnh đó hãy đọc kỹ nhãn sản phẩm vì một số loại sẽ có chứa caffeine nhưng không ghi rõ trên bao bì.

• Giảm từ từ: Thay đổi dần dần bằng cách uống ít hơn các loại soda hoặc chuyển sang cốc cà phê nhỏ hơn mỗi ngày. Bạn cũng nên tránh tiêu thụ đồ uống chứa caffeine vào buổi tối để giúp cơ thể thích nghi với lượng caffeine thấp hơn và hạn chế các triệu chứng cai nghiện.

• Điều chỉnh cách pha hoặc chọn trà thảo dược: Giảm thời gian ngâm trà để làm giảm lượng caffeine hoặc thay thế bằng các loại trà thảo dược không chứa caffeine.

Kiểm tra thành phần thuốc: Một số thuốc giảm đau không kê đơn có chứa caffeine. Do đó bạn hãy tìm các loại thuốc thay thế không chứa caffeine để sử dụng.

Giảm từ từ lượng caffein nạp vào cơ thể

Caffeine khi được sử dụng đúng cách và trong mức độ hợp lý có thể mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe như cải thiện sự tập trung, giảm mệt mỏi và tăng cường hiệu suất thể chất. AIA Việt Nam hy vọng rằng qua bài viết này bạn đã biết công dụng và lưu ý sử dụng caffeine là gì để chú ý đến liều dùng phù hợp với cơ thể của mình, từ đó có thể tận dụng tối đa những lợi ích mà caffeine mang lại mà không gây hại cho sức khỏe.

Nguồn tham khảo:
1. https://www.bachhoaxanh.com/kinh-nghiem-hay/caffeine-la-gi-caffeine-co-tot-cho-suc-khoe-dung-bao-nhieu-caffeine-la-du-1332130
2. https://www.vinmec.com/vie/bai-viet/caffeine-la-gi-caffeine-tot-hay-xau-cho-suc-khoe-vi
3. https://suckhoedoisong.vn/caffeine-voi-suc-khoe-loi-va-hai-nhu-the-nao-16922011918371852.htm
4. https://cafef.vn/bao-nhieu-cafein-la-qua-nhieu-chi-tiet-luong-cafein-trong-6-do-uong-pho-bien-18823051010003143.chn