Rối loạn lưỡng cực là một rối loạn tâm thần đặc trưng bởi sự thay đổi tâm trạng thất thường

Nguyên nhân rối loạn lưỡng cực

Rối loạn lưỡng cực là một rối loạn sức khỏe tâm thần phổ biến vẫn còn là một bí ẩn đối với các bác sĩ và nhà nghiên cứu. Các nhà nghiên cứu y học vẫn chưa chắc chắn nguyên nhân khiến một số người rơi vào tình trạng rối loạn lưỡng cực.

Sau đây là một số nguyên nhân có thể của rối loạn lưỡng cực bao gồm:

• Di truyền học và Sinh lý học: Người thân của những người mắc chứng rối loạn lưỡng cực II thường có nguy cơ mắc bệnh cao nhất. Các yếu tố di truyền có thể ảnh hưởng đến tuổi khởi phát rối loạn lưỡng cực. Ngoài ra, sự mất cân bằng trong chất dẫn truyền thần kinh hoặc hormone ảnh hưởng đến não có thể đóng vai trò gây ra rối loạn.

• Yếu tố môi trường: Cuộc sống và các yếu tố môi trường thường khơi mào cho đợt rối loạn cảm xúc đầu tiên. Sự căng thẳng đi kèm với cơn khởi phát đầu tiên được cho là gây ra những thay đổi lâu dài trong hoạt động của não, ảnh hưởng đến các chất dẫn truyền thần kinh và làm giảm số lượng tế bào thần kinh.

Biểu hiện của bệnh rối loạn lưỡng cực

Các triệu chứng rối loạn lưỡng cực có thể gây khó khăn cho cuộc sống hàng ngày. Tình trạng này có thể gây ảnh hưởng xấu đến các mối quan hệ và công việc của bạn. Rối loạn lưỡng cực có thể được nhận biết qua các triệu chứng sau:

Hưng cảm

Khi bệnh nhân ở trạng thái hưng cảm:

• Người bệnh luôn cảm thấy hạnh phúc hoặc phấn khích, ngay cả khi mọi thứ không suôn sẻ

• Luôn tràn ngập những ý tưởng mới và thú vị

• Suy nghĩ thay đổi nhanh chóng

• Nói rất nhanh

• Nghe thấy những giọng nói mà người khác không thể nghe thấy

• Dễ cáu kỉnh hơn bình thường

• Cảm thấy bản thân tốt hơn nhiều so với bình thường

• Dễ bị phân tâm và cần đấu tranh để tập trung vào một chủ đề nào đó

• Không thể ngủ, hoặc cảm thấy rằng bạn không muốn ngủ

• Luôn có cảm giác bản thân có thể làm nhiều hơn những gì thực sự có thể

• Đưa ra những quyết định bất thường, hoặc lớn mà không suy nghĩ thấu đáo

Làm những việc bạn thường không làm dù có thể dẫn đến rất nhiều vấn đề, như: chi tiêu rất nhiều tiền, quan hệ tình dục bình thường với những người khác nhau, sử dụng ma túy hoặc rượu, cờ bạc, hoặc đưa ra quyết định không khôn ngoan.

Hưng cảm nhẹ

Hưng cảm nhẹ giống như hưng cảm nhưng bạn sẽ có các triệu chứng nhẹ hơn.

Tâm trạng người bệnh có thể thay đổi đột ngột, từ vui mừng thái quá sang buồn bã thái quá

Trầm cảm

Các triệu chứng trầm cảm có thể bao gồm:

• Tâm trạng kém

• Có ít năng lượng và cảm thấy mệt mỏi

• Cảm thấy vô vọng hoặc tiêu cực

• Tràn ngập cảm giác tội lỗi, vô giá trị hoặc bất lực

• Ít quan tâm đến những điều bạn thường thích làm

• Khó tập trung, ghi nhớ hoặc đưa ra quyết định

• Cảm thấy bồn chồn hoặc cáu kỉnh

• Ngủ quá nhiều hoặc không thể ngủ

• Ăn ít hoặc ăn quá nhiều

• Giảm hoặc tăng cân dù không chủ đích

• Suy nghĩ về cái chết hoặc tự tử, hoặc cố gắng tự tử

Hậu quả của bệnh rối loạn lưỡng cực

Tâm trạng của mỗi cá nhân có ảnh hưởng lớn đến chất lượng cuộc sống chung và mọi hoạt động hàng ngày. Cảm xúc và cách thể hiện của mỗi người trong mỗi hoàn cảnh là cách thể hiện tính cách và bản chất thật của mỗi người. Vì vậy, khi tâm trạng và trạng thái thay đổi đột ngột, từ vui mừng thái quá sang buồn bã thái quá, cuộc sống của bệnh nhân bị đảo lộn.

• Do những cảm xúc thái quá này, chất lượng cuộc sống bị giảm sút và bệnh nhân không thể kiểm soát bản thân, kéo theo nhiều hệ quả đối với sức khỏe và các mối quan hệ.

• Chất lượng học tập và làm việc giảm sút có thể dẫn đến tình trạng thất nghiệp cho người bệnh.

• Trạng thái trầm cảm hoặc hưng cảm ảnh hưởng đến các mối quan hệ và làm cho bệnh nhân cáu kỉnh, hiếu động, dẫn đến nhiều hành vi không phù hợp.

• Một lối sống không điều độ, ăn uống và ngủ nghỉ không điều độ có thể làm tăng nguy cơ mắc các bệnh về dạ dày, huyết áp và bệnh tim.

• Bạo lực làm tổn thương bản thân hoặc những người xung quanh bạn có thể xảy ra.

Thay đổi lối sống để điều trị rối loạn lưỡng cực

Thay đổi lối sống là một trong những lời khuyên của các chuyên gia tâm lý để ngăn chặn và tránh làm trầm trọng hơn các triệu chứng của rối loạn lưỡng cực. Một số thay đổi lối sống này bao gồm:

Bỏ chất kích thích

Bỏ uống rượu và sử dụng thuốc lá là điều cần thiết, vì chúng có thể ảnh hưởng đến các loại thuốc bạn có thể dùng. Chất kích thích cũng có thể làm trầm trọng thêm chứng rối loạn lưỡng cực và kích hoạt một giai đoạn tâm trạng khác.

Viết nhật ký

Việc theo dõi những suy nghĩ, cảm xúc và hành vi hàng ngày có thể giúp bạn nhận thức được hiệu quả của việc điều trị; và/hoặc giúp bạn xác định các tác nhân tiềm ẩn gây ra các giai đoạn hưng cảm hoặc trầm cảm.

Xem thêm: Hưng cảm là gì? Dấu hiệu và cách điều trị hiệu quả

Bác sĩ sẽ dựa trên mức độ triệu chứng rối loạn lưỡng cực để đưa ra lời khuyên phù hợp

Duy trì lịch trình ngủ

Rối loạn lưỡng cực có thể ảnh hưởng lớn đến giấc ngủ, năng lượng, hoạt động, phán đoán, hành vi và khả năng suy nghĩ rõ ràng. Những thay đổi về tần số giấc ngủ (tần số do não phát ra khi bạn ngủ) thậm chí có thể gây ra một đợt rối loạn cảm xúc. Bạn nên ưu tiên một lịch trình ngủ đều đặn, bao gồm đi ngủ và thức dậy vào cùng một thời điểm mỗi ngày.

Tập thể dục

Tập thể dục đã được chứng minh là cải thiện tâm trạng và sức khỏe tinh thần nói chung, vì vậy nó có thể giúp kiểm soát các triệu chứng liên quan đến rối loạn lưỡng cực. [1] Bên cạnh đó, tăng cân là tác dụng phụ phổ biến của thuốc điều trị rối loạn lưỡng cực nên tập thể dục cũng có thể giúp kiểm soát cân nặng.

Thiền

Thiền đã được chứng minh là có hiệu quả trong việc cải thiện chứng trầm cảm, một phần của chứng rối loạn lưỡng cực. Thiền là một phương pháp thực hành tinh thần giúp thay đổi trong giác quan tri giác, nhận thức, hoạt động nội tiết tố và tự chủ. Phương pháp này được sử dụng rộng rãi trong thực hành tâm lý để quản lý căng thẳng cũng như căng thẳng liên quan đến các rối loạn tâm thần như trầm cảm. [2]

Duy trì mối quan hệ lành mạnh

Căng thẳng và lo lắng có thể làm trầm trọng thêm các triệu chứng tâm trạng ở nhiều người mắc chứng rối loạn lưỡng cực. Điều quan trọng là quản lý căng thẳng của bạn một cách lành mạnh và cố gắng loại bỏ các yếu tố gây căng thẳng khi có thể.

Một phần quan trọng của việc này là duy trì các mối quan hệ lành mạnh với bạn bè và gia đình, những người ủng hộ bạn và từ bỏ các mối quan hệ độc hại với những người gây thêm căng thẳng cho cuộc sống của bạn.

Trên đây là một số thông tin cần thiết về bệnh rối loạn lưỡng cực được AIA Việt Nam tìm hiểu và chia sẻ đến bạn đọc. Hy vọng sau bài viết này, các bạn có thể nhận ra sớm những dấu hiệu này (nếu xuất hiện) ở người thân, bạn bè hay chính bản thân mình để được chữa trị kịp thời để cuộc sống khỏe mạnh hơn.

_{Nguồn tham khảo:}

_{[1] Matias Carvalho Aguiar Melo, Elizabeth De Francesco Daher, Saulo Giovanni Castor Albuquerque, Veralice Meireles Sales de Bruin, Exercise in bipolar patients: A systematic review, Journal of Affective Disorders Volume 198, 1 July 2016, Pages 32-38}

_{[2] Eshvendar Reddy Kasala, Lakshmi Narendra Bodduluru, Yogeshwar Maneti, Rajesh Thipparaboina, Effect of meditation on neurophysiological changes in stress mediated depression, Complementary Therapies in Clinical Practice Volume 20, Issue 1, February 2014, Pages 74-80}